เป็นที่ทราบกันดีอยู่แล้วว่า การประกอบอาชีพบนพื้นที่สูง ของจังหวัดน่าน ประสบปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม ป่าถูกทำลาย เนื่องจากไม่มีอาชีพทางเลือก ต่อมามีการส่งเสริมวิถีการเกษตรแบบปราณีต ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ในแนวทางของการขยายผลองค์ความรู้โครงการหลวง อาทิ ส่งเสริมการปลูกองุ่น, พริกหวาน, และกาแฟ ควบคู่กับการอนุรักษ์ฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติ การบริหารจัดการน้ำบนพื้นที่สูง และสิ่งแวดล้อมในลักษณะของการวิเคราะห์แผนที่รายแปลง เพื่อดูว่าพื้นที่นั้น ๆ มีปัญหาอะไร เพื่อนำองค์ความรู้เข้าไปแก้ไขปัญหาได้ตรงจุด รวมทั้งการให้ความรู้และข้อมูลที่ถูกต้องกับกลุ่มผู้นำชุมชนต่าง ๆ ที่เป็นกำลังหลัก ซึ่งแนวทางดังกล่าว มีส่วนทำให้การประกอบอาชีพบนพื้นที่สูงจากที่เกษตรกรทำไร่เลื่อนลอย ปลูกพืชที่ให้ผลตอบแทนน้อย เช่น ข้าวโพด ขณะที่บุกรุกพื้นที่ป่ามาก เกิดปัญหาภูเขาหัวโล้น กลับสามารถพลิกฟื้นชุมชนให้มีความอยู่ดีมีสุข มีรายได้เพียงพอต่อการดำรงชีพ คุณภาพชีวิตดีขึ้น ภายใต้การดำเนินงานของสถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง (องค์การมหาชน) (สวพส.) โดยนำเสนอ วิถีการเกษตรแบบปราณีต จังหวัดน่าน ผ่าน Viral Video ในรายการนอกแผนที่ https://www.youtube.com/watch?v=zYO0acWSs3Y
สำหรับ สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง หรือ สวพส. มีภารกิจสำคัญ ประกอบด้วย
(1) ด้านงานวิจัย เพื่อสนับสนุนงานวิจัยโครงการหลวงและการวิจัยและพัฒนาผลิตผล/ผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพ รวมทั้งเพื่อพัฒนาองค์ความรู้จากความหลากหลายทางชีวภาพและสิ่งแวดล้อม
(2) ด้านงานส่งเสริมและขยายผล โดยการนำองค์ความรู้โครงการหลวงและเชื่อมโยงองค์ความรู้จากงานวิจัย เพื่อสนับสนุนให้ชุมชนเกิดความเข้มแข็งและนำไปสู่การพัฒนาชุมชนบนพื้นที่สูงให้เกิดความยั่งยืน
(3) ด้านงานพัฒนาเครือข่ายและความร่วมมือด้านต่างๆ เพื่อสนับสนุนงานวิจัย งานพัฒนา อุทยานหลวงราชพฤกษ์ ทั้งภายในสถาบัน โครงการหลวง และหน่วยงานรัฐ สถาบันการศึกษาทั้งในและต่างประเทศ
(4) ด้านงานพัฒนาอุทยานหลวงราชพฤกษ์เป็นแหล่งเรียนรู้ เพื่อเผยแพร่องค์ความรู้และเป็นจุดเชื่อมโยงการแสดงผลงานวิจัยและพัฒนา ผลงานโครงการหลวงและพื้นที่สูง
(5) ด้านงานบริหารและพัฒนาองค์กร เพื่อเสริมสร้างองค์กรให้มีความเข้มแข็งและมั่นคง
สอบถามและศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่
